BSTS / Gramer Terimleri Sözlüğü
eksiltim anlamı İng. ellipsis Osm. hazf u takdîr Alm. Ellipse, Auslassung Fr. ellipse
Anlatımda kolaylık sağlamak üzere bir kelimenin, bir kelime grubunun veya bir cümlenin bazı ögelerinin atılıp eksiltilerek kullanılması olayı. Bu olayda, bazı ses veya kelimeler atılmış olduğu hâlde, anlamı aksatmayan kendine özgü bir dil biçimlenmesi, bir biçim bütünlüğü vardır: foto «fotoğraf, fotoğrafçı»; oto «otomobil»; daktilo «daktilo makinası, daktilograf»; kolonya «kolonya suyu»; ayşekadın «ayşekadın fasulyesi»; kızartma «biber, patlıcan vb. kızartması»; günaydın «size aydınlık bir gün dilerim»; giriş «giriş kapısı»; çıkış «çıkış kapısı» gibi. Bazı konuşma parçaları ile sorulan sorulara verilen cevaplarda da eksiltim olayı vardır: nereden geliyorsun? çarşıdan (çarşıdan geliyorum); hangi akla hizmet ediyorsun? Hiç. (Hiçbir akla hizmet etmiyorum) gibi. || devlet kuşu, denizde damla, devede kulak, neyin nesi kimin fesi, bata çıka, solda sıfır gibi deyimlerimiz de anlatım kısalığı içinde biçim bütünlüğü gösteren eksiltim olayının güzel örneklerini vermektedir.