BSTS / Gösterim Sanatları Terimleri Sözlüğü
otuz altı durum anlamı İng. thirty-six situations Alm. sechsunddreisig Situationen Fr. trente-six situations dramatiques
On sekizinci yüzyılda yaşamış ünlü İtalyan yazan Gozzi'nin önerdiği ve sonradan komedya yazan Carlo'nun bölümlediği otuz altı konu şunlardır : 1 - DİLEK : Bir zorba, bir dilenci, bir değişmeyen güç vardır. (Örnek : Öripides, Oidipus Kolonos'ta); 2 -KURTARMA : Bir kurban, bir gözdağı veren, bir de kurtarıcı bulunur. (Örnek : Wagner, Lohengrin) ; 3 - ÖÇ ALMA : Var olan bir suçun çevresinde, bu suçu işleyenle öç almak isteyen karşı karşıya gelir. (Örnek : Shakespeare, Venedik Taciri); 4- KAN DAVASI : Aileler ya da kişiler arasındadır, (örnek : Öripides Elektro); 5 - OEZA : Bir kaçak, bir de kaçağı yaklamayı ve cezalandırmayı amaçlayan bir kimse ya da güç bulunur. (Örnek : Tirso de Molina Don Juan); 6 -BÜYÜK TALİHSİZLİK : İyi bir kimsenin talihsizliğe ve yenilgiye uğraması durumu (Örnek : Shakespeare, II. Richard); 7-KURBAN : Ezenle ezilen güçler vardır. (Örnek : Maeterlinck, Körler); 8 - BAŞKALDIRI : Bir tiran ve bu tirana karşı başkaldıran bir kahraman görülür. (Örnek : Schiller,. Wilhelm Tell); 9-TEHLİKE : Yüreklilik ve gözüpeklikle tehlikeye -atılma durumu -(Örnek : Goethe, Faust)', 10. - KIZ KAÇIRMA : Kaçırma olayı çoğu kez kızın erkeği isteme siyle ortaya çıkar, (örnek : Mozart, Saraydan Kız Kaçırma); 11. ÇÖZÜMLENiMESÎ GEREKEN SORUN : Bir soruyu soranla, o soruyu yanıtlayan yer alır. (Örnek : Gozzi, Turandot); 12 - KARŞILIK BEKLEME : Bir davranışa karşılık bir şey bekleme durumu (Örnek : Oscar Wilde, Salome)', 13 - YAKININA GÜDÜLEN KİN : Kardeşin kardeşe, oğlun ya da kızm babaya kin gütmesi gibi (ör nek : Shelley, The Cenct); 14-YAKINLAR ARASINDA YARIŞMA: Kadın ya da iş konusunda yakınlar arasında yarışma (Örnek : Vol- taire'in çoğu yapıtları); 15 -SONU KANLI BİTEN ZİNA : Aldatılan koca ya da karı, ölüm ya da öldürmeyle biten zina durumu (Örnek : Gozzi, Zübeyde); 16- DELİRME : Bir deli ve bir de kur ban bulunur. (Örnek : Ibsen, Hedda Gabler); 17- KÖTÜ SONUÇ LANAN AKILSIZLIK : Bir kişinin ahlaksızlığından doğan kötü so nuçlar ve başka birinin de bundan zarara, uğraması durumu (Ör nek : ibsen, Yaban Ördeği); I8 -BİLMEDEN YASAK AŞK : Kar deşe, anaya ya da babaya bilmeden aşık olmak (örnek : Schiller, Messinah Gelin); 19-BİLMEDEN YAKININI ÖLDÜRME : Yakı nım bilmeden öldürme ve iş işteiı geçtikten sonra bunu öğrenme durumu (Örnek: Öripides, tphigenia Tauris); 20 - BİR ÜLKÜ UĞRUNA KENDİNİ FEDA ETME : Bu durumu işleyen oyunlar daha çok siyasal ya da dinsel temaları kapsar (Örnek : Corneille'in çoğu tragedyaları); 21 -YAKINI İÇİN KENDİNİ FEDA ETME ; Çok sevdiği biri için adım, -sanını, uğraşım, parasını, toplumsal durumunu feda etme (Örnek : Shakespeare, Kısasa Kısas); 22 - HER ŞEYİ AŞKINA FEDA ETME : Aşkı için geleceğini, sağlığını, görevini ya da tahtını feda etme (Örnek : Daudet, L'Arlesienne) ; 23 - GÖREV UĞRUNA YAKININI FEDA ETME : Görev uğruna .aşkını, yakınını feda ya da kurban etme durumu (Örnek : Öripides, Iphigenia Aulis); 24 -EŞİT OLMAYAN KİMSELER ARASINDA YARIŞMA: Yoksulla varsıl, kralla silahşor, aristokratla köylü vb. arasındaki yarışma durumu (Örnek : Schiller, Maria Stuart); 25 - ZİNA; Birbirini aldatan karı koca (Örnek : Lessing, M/55 Sara Simpson), 26-EROTİK SUÇ : Bu da sekiz kesimde ele alınmıştır : a) onanizm (dramatizasyonu olmaz), b) yosmalık, c) zina, ç) sapık ilişki (oğlun anaya, kızkardeşine duyduğu aşk gibi), d) eşcinsellik, e) sodomi, f) küçük çocukların erotizmi (dramatizasyonu olmaz), g) öteki sapıklıklar; 27 -SEVİLEN BÎR İNSANIN KÖTÜ YANININ ÖĞRENİLMESİ : On sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıllarda sık kullanılmış tipik dramatik durum (Örnek : Shaw, Bayan Warren'in Ugraşı); 28 - YASAK AŞK : Sevenler ve buna engel olmak isteyenler arasında çıkan çatışma durumu, (Örnek : Shakespeare, Romeo ile Juliet); 29- DÜŞMANINI SEVME : Birbirine düşmanlığı olan aile üyelerinin ya da toplum bireylerinin sevişmeleri (Örnek : Kleist Penthesilea); 30- HIRS : Tutkulu bir karakterin yarattığı durum (Örnek : Shakespeare, Macbeth); 31- (TANRIYLA ÇATIŞMA : Antik tiyatroda sık rastlanan, Tanrılarla çatışma durumları (Örnek : Aiskhilos, Prometheos) ; 32 - KISKANÇLIKTAN OLUŞAN YANLIŞLIK : Kıskananın, bu duygusundan dolayı yanlış şeyler yapması durumu (Örnek : Schiller, Hile ve Sevgi); 33-YARGISAL YANLIŞLIK : Asıl suçlunun yakalanmayıp suçsuz birinin cezalandırılması durumu (Örnek : Gozzi, Sepet); 34-VİCDAN AZABI : Suçlu, kurban ve tanık arasındaki çatışmadan doğan vicdan azabı (Örnek : Ibsen, Rosmersholm); 35 -YENİDEN BULUŞMA : Kahramanın uzun bir süredir göremediği kimseyi bulması durumu (Örnek : Shakespeare, Pericles); 36 -ACILI YA DA YASLI OLMA: Kahramanın, çocuklarının öldürüldüğünü görmesiyle ortaya çıkan duruma benzeyen çeşitli durumlar (Örnek : Maeterlinck, Yedi Prenses).