BSTS / Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü
şimdiki zaman kipi anlamı İng. present Osm. hal Alm. Präsens, Gegenwart Fr. présent
Eylemin belirttiği kavramın, içinde bulunulan zamanda başladığını ve devam etmekte olduğunu bildiren kip: 1. K. T. geliyorum (gel-iyor-um) , gülüyorum. 2. K. T. geliyorsun (gel-iyor-sun) , gülüyorsun. 3. K. T. geliyor (gel-iyor) , gülüyor . 1. K. Ç. geliyoruz (gel-iyor-uz) , gülüyoruz. 2. K. Ç. geliyorsunuz (gel-iyor-sun-uz) , gülüyorsunuz. 3. K. Ç. geliyorlar (gel-iyor-lar) , gülüyorlar vb.
BSTS / Gramer Terimleri Sözlüğü
şimdiki zaman kipi anlamı İng. present tense Osm. hâl sîgası, sîga-i hâl Alm. Präsens, Gegenwart Fr.présent
Şimdiki zaman kipinin hikâye, rivayet ve şart birleşik türleri için bunlara bakınız» . || Fiilin gösterdiği oluş ve kılışın içinde bulunulan zamanda başladığını ve sürmekte olduğunu bildiren kip. Bu kip 1. -(I) yor /-(u)yor, 2. -mAktA ekleriyle kurulur. || 1. şahıs teklik tak-ı-yor-um, oku-yor-um) (bil-mekte-yim. || 2. şahıs teklik tak-ı-yor-sun, oku-yor-sun) (bil-mekte-sin. || 3. şahıs teklik tak-ı-yor, oku-yor) (bil-mekte-dir. || 1. şahıs çokluk tak-ı-yor-uz, oku-yor-uz) (bil-mekte-y-iz. || 2. şahıs çokluk tak-yor-sunuz, oku-yor-sunuz) (bil-mekte-siniz. || 3. şahıs çokluk tak-ı-yor-lar, oku-yor-lar) (bil-mekte-dirler. || Hiç layık olmadığım bir teveccühte bulunuyorsunuz, beyefendi (T. Buğra, Yağmuru Beklerken, s.205). Şimdi iki kurban oturmuş ortak dertlerine yanmaktan başka bir şey yapamıyorlar (Y. K. Karaosmanoğlu, Ergenekon, s. 95). Hava o kadar sıcak, o kadar sıcak ki, ceketle oturamıyorum (Ö. Seyfettin, Bomba, s.122). Yavrum, biliyorsun ya- dedi- şimdi muharebe var. Annenle biz artık bütün bütüne ayrılıyoruz (Ö. Seyfettin, Bomba: Primo Türk Çocuğu, s.39). Bütün hareketlerinde abesle makul, nizamla kargaşalık aynı kıymetleri alıyor (P. Safa, Bir Tereddüdün Romanı, s. 92). Sabahleyin, gün doğmadan gözlerini açıyor) (odanın hazin belirsiz aydınlığı içinde gözlerini etrafa çeviriyor (P.Safa, Şimşek, s. 212). Ben bu kez Çudaroğlu'ndan hilelenmekteyim (K. Tahir Devlet Ana, s 245). Yanılmaktasın Çudaroğlu (göst.e., s.252). Bir yerde irenmekteyiz ki, tekerlendik mi gidiceğimiz yer cehennemin dibidir (göst.e., s.138)