BSTS / Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü
benzeşmezlik anlamı İng. dissimilation, differentiation Alm. Entähnlicbung, Dissimilation, Differenzierung Fr. dissimilation, différenciation
(Derleme., aykırılaşma, benzeşmeme, özgeleme) Bir sözcükte bulunan, aynı veya benzeri seslerden birinin değişikliğe uğraması: Kınnap> (kırnap) , (attar) > aktar, (makkap) > matkap, (muşamma) > muşamba örneklerinde olduğu gibi.
BSTS / Gramer Terimleri Sözlüğü
benzeşmezlik anlamı İng. dissimilation, differentiation Alm. Entähnlichung, Dissimilation, Differenzierung Fr. dissimilation, différenciation
Bir kelimede yan yana veya birbirine yakın duran ve boğumlanma nitelikleri bakımından birbirinin tıpkısı veya benzeri olan iki ünsüzden birinin, kendi boğumlanma noktasını ötekinden ayırarak başka bir ünsüze dönüşmesi olayı. Bu olay daha çok r ve n akıcı seslerinin tekrarını önleme çabasından doğmuştur. Yazı dilinde seyrek, ağızlarda daha sık rastlanır: kınnap>kırnap, gındap (An. Ağz), muşamma>muşamba, attar>aktar, berber>belbel, kehribar>kehlibar, fincan>filcan, gumandan>gumandar, «kumandan, komutan», tekrar>tekral, tepme>tekme vb. Benzeşmezlik olayı yakın ve uzak benzeşmezlik olarak ikiye ayrılır. Yan yana bulunan sesler arasındaki benzeşmezlik yakın benzeşmezlik (muşamma>muşamba, aşcı>ahçı) yanyana bulunmayan sesler arasındaki benzeşmezlik de uzak benzeşmezlik adını alır: berber>belber, birader>bilader, fincan>filcan gibi.
Güncel Türkçe Sözlük
benzeşmezlik, -ği anlamı
is. db. Bir kelimede bulunan aynı veya benzeri seslerden birinin değişikliğe uğraması, disimilasyon: Kınnap > kırnap, attar > aktar gibi.